İzmir'in doğal ve beşeri güzellikleriyle bezenmiş topraklarında, tarihi derinlikleriyle büyüleyen köylerden biri olan Birgi, şehrin kültürel mirasının en önemli parçalarından biri konumunda. Genellikle merkezde veya çevre ilçelerde birkaç yapının tarihi anlamda öne çıktığı şehirde bütün bir yerleşim yeri olarak kültürel mirasın parçası olan Birgi, bu açıdan da farklı bir öneme sahip. İzmir'in 100 km kadar içerisinde, Ödemiş ilçesine bağlı, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ndeki köy, tarihi zenginlikleri, mimari dokusu ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini büyülüyor.
Çakırağa Konağı
Birgi'nin göz alıcı tarihi yapılarından biri olan Çakırağa Konağı, zengin bir deri tüccarı olan Çakıroğlu Mehmet Bey tarafından 1761 yılında inşa edilmiştir. Konak, üç katlı olup içerisinde taşlık, mutfak, ahır, misafir odaları ile yazlık ve kışlık alanları bulunuyor. Odalarındaki duvar resimleri, tavan süslemeleri, kalem işleri ve ahşap oymacılık örnekleri, dikkat çekici sanat eserleri arasında yer alıyor.
Çakıroğlu Mehmet Bey, İzmirli ve İstanbullu iki hanımla evlenmiş. Eşlerinin memleket özlemi çekmemesi için odalarının duvarlarına İzmir ve İstanbul manzaralarının resmedilmesini sağlamış. Bugün, bu duvar resimleri sadece o dönemin şehirlerinin izlerini taşımakla kalmayıp aynı zamanda o dönemin resim sanatının önemli örnekleri arasında yer alıyor.
1990'ların başında restore edilen Çakırağa Konağı, günümüzde Kültür Bakanlığı'na bağlı olarak Osmanlı döneminin günlük yaşantısına ışık tutan bir müze-ev olarak ziyaretçilere hizmet vermeye devam ediyor.
Birgi Ulu Cami
Birgi Ulu Cami, Aydınoğulları Beyliği'nin günümüze ulaşan en eski yapılarından biri olma özelliğine sahip. İzmir'in Ödemiş ilçesine bağlı Birgi kasabasında bulunan caminin yapımına, Aydınoğlu Mehmed Bey tarafından 1312 yılında başlanmıştır. Dönemindeki örneklerine göre geniş bir araziye konuşlanan yapı; medrese, türbe, hamam ve camiden oluşan bir külliye özelliği taşıyor.
Yapı, eğimli bir araziye inşa edilmiş olup, kullanılan malzemeler ve zemindeki izler, eski bir yapı temeline dayandığını ve bu önceden var olan kalıntılardan geniş ölçüde faydalanıldığını gösteriyor. Yapıda moloz taş, mermer ve tuğla malzemeler kullanıldığı anlaşılıyor. Kaynaklarda, kuzey cephesinin 1930’lu yıllarda bir son cemaat yerine sahip olduğuna, buranın 1944 yılındaki depremde yıkıldığına değiniliyor.
Derviş Ağa Cami
Bu cami, Derviş Ağa tarafından 1663 tarihinde yaptırılmış. Evliya Çelebi'den öğrenildiğine göre caminin yanında 70 hücreli Derviş Ağa Medresesi ile 200 dükkân, iki han ve bir de hamam bulunuyordu. Giriş kapısı üzerinde kitabesi bulunuyor.
Caminin önünde iki sütunlu ve duvar uzantıları ile de üç bölüme ayrılan bir son cemaat yeri bulunuyor. Son cemaat yerinin geç devirde yapılmış bir saçakla üzeri örtülmüş durumda. İbadet mekânı giriş kapısının iki yanında altlı üstlü birer, iki yan duvarda yine altlı üstlü ikişer, mihrabın iki yanında da birer pencere ile aydınlatılıyor.
Birgi, sadece tarihi yapılarıyla değil, aynı zamanda doğal güzellikleriyle de göz kamaştırıyor. Eşsiz doğa manzaraları, yeşillikler içerisinde saklı kalmış köy evleri ve dar sokaklarıyla ziyaretçilerini kendine hayran bırakıyor. Özellikle sonbaharın renk cümbüşüyle bezeli manzarası, doğaseverleri cezbediyor.
Köydeki lezzet durakları da ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Yöresel lezzetlerin sunulduğu restoranlar ve kafeler, Birgi'nin kültürel zenginliğini damak tadıyla buluşturuyor. Köydeki el yapımı ürünlerin satıldığı küçük dükkanlar ise alışveriş tutkunlarını cezbediyor.
Birgi, kültürel etkinlikleriyle de ön plana çıkıyor. Yıl boyunca düzenlenen festivaller, konserler ve sergiler köye ayrı bir renk katıyor. Bu etkinlikler, hem köy halkının bir araya gelmesini sağlıyor hem de ziyaretçilere unutulmaz anlar yaşatıyor.
Ancak Birgi'nin sadece turistik bir mekan olmadığını belirtmek gerekir. Köy, aynı zamanda hala aktif bir yerleşim yeri olarak hayatını sürdürüyor. Geleneksel el sanatlarıyla uğraşan yerel halk, köylerini ve kültürlerini yaşatma konusundaki kararlılıklarıyla dikkat çekiyor.
Ödemiş Kadın Kooperatifi
Birgi’de bulunan Ödemiş Yöresi Kadın, Çevre, Kültür ve İşletme Kooperatifi, Sabancı Vakfı’nın “Fark Yaratanlar” programı kapsamında “İpekle Geleceğini Doku” projesinin bir ürünü olarak kurulmuş. Bu projede, Birgi ve Ödemiş’teki kadınların el emeği ile hem ipek dokumacılığı yeniden canlandırılıyor hem de kadınlar için istihdam olanakları yaratılıyor. Buradaki atölyede üretilen ürünler, Ödemiş merkezdeki Yıldız Kent Arşivi Müzesi’nde satışa sunuluyor.
700 Yıllık İpekçilik Tecrübesi
Ödemiş’te ipek böceği yetiştiriciliği ve ipek dokumacılığının tarihi 1300’lü yıllara kadar uzanıyor. Zamanla verilen göçlerle bu zanaat da kaybolmaya yüz tutmuş olsa da şimdilerde yürütülen projelerle yeniden canlandırılmaya çalışılıyor. Birgi'ye geldiğinizde ipekli şal ve peştamal gibi geleneksel ürünlere göz atmak isteyebilirsiniz.
İzmir'in mistik atmosferiyle bezeli Birgi Köyü, tarihi ve doğal güzellikleriyle hem yerel halkın hem de ziyaretçilerin ilgisini çekmeye devam ediyor. Bu köy, zamanda bir yolculuk yapmak isteyen herkes için benzersiz bir durak olarak öne çıkıyor.
Dünyanın En İyi Turizm Köyleri Arasına Seçildi
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) tarafından belirlenen 2022 En İyi Turizm Köyleri listesine seçilen 32 turizm köyünden biri olan Birgi, Mart ayında Suudi Arabistan’da düzenlenen törenle ödülüne kavuştu.
Kültürel ve doğal kaynaklar, kültürel değerlerin korunması ve tanıtılması, ekonomik sürdürülebilirlik, sosyal sürdürülebilirlik, çevresel sürdürülebilirlik, turizmin gelişimi ile değer zincirinin entegrasyonu, altyapı ve erişilebilirlik, sağlık, emniyet ve güvenlikten oluşan 9 kriter üzerinden değerlendirmelerin yapıldığı yarışmaya 2022’de 57 ülkeden 130 başvuru yapılmıştı.
Türkiye’den bu listede yer alan tek turizm köyü olma özelliğini taşıyan Birgi, UNESCO Dünya Mirası listesi yolculuğuna emin adımlarla devam ediyor.
35 Punto
