Yeni Medya alanında çalışan ve veri gazeteciliğine önemli katkılar sunan başarılı gazeteci ve iletişim uzmanı Anıl Karaca, İzmirlilerin kentte en çok hangi toplu taşımayı kullandığına dair verileri derleyip görselleştirdi.
İzmir, birçok alternatifle Türkiye'nin en etkili toplu taşıma sistemlerinden birine sahip. Tramvay, metro ve İZBAN gibi raylı ulaşım araçlarının yanı sıra, körfezi dolaşan arabalı feribotları ve vapurları, ESHOT ve İZULAŞ otobüsleri, İZTAŞIT gibi dolmuş alternatifleriyle İzmirliler bir yerden bir yere ulaşabilmek için birçok imkâna sahip.
Bu toplu taşıma sistemlerini kullanmak için "İzmirimKart" adı verilen bir kart kullanılıyor. Bu kart ile toplu taşıma araçlarının yanı sıra, belediyenin farklı tesislerinden de faydalanılabiliyor.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Açık Veri Portalı'ndan edindiğim veriler ile bu kullanımlara ışık tutmak için bir grafik hazırladım. Veriseti, 2021 ile 2023 Ekim ayı arasındaki İzmirimKart kullanım sayılarını içeriyor. Öğrenci, Öğretmen, Personel gibi farklı kartların verilerini de ayrıca sunan veriseti, 15 bini aşkın satırla oldukça büyük bir kaynak.
Bu kaynağı derleyip görselleştirerek, gün gün hangi kart tipi hangi ulaşım aracını kullanmış, gelin birlikte inceleyelim.
(Grafiği en etkili şekilde deneyimlemek için bilgisayarlarınızı kullanmanızı tavsiye ediyorum. Toplu taşıma türünü değiştirmek için grafiğin sol üstündeki bara tıklayabilirsiniz. Grafiği harici sitede daha büyük görmek için buraya tıklayın.)
Analize geçmeden önce, bu görselleştirmeyi nasıl yaptığımdan bahsetmek istiyorum. Öncelikle, veri analizi ve veri görselleştirme ile uzun zamandır ilgileniyorum, fakat yakın zamana kadar bir çalışma yapmaya çok odaklanamamıştım. "Zamanı geldi" diyerek çalışmaya başladım.
Bu verisetini görselleştirmek için demin de bahsettiğim açık kaynak verisetini kullandım. Daha sonra, en etkili görselleştirmeyi tasarlamak için ChatGPT'den faydalandım ve Python yazılım dilini kullanarak, interaktif bir dashboard oluşturmak istedim. Bunu da Dash uygulaması olarak gerçekleştirdim. Final kodunu ChatGPT yardımıyla derledikten sonra, Dash bir uygulama olduğu için, PythonAnywhere isimli sitede bu Python uygulamamı barındırdım ve bu sayede oradan edindiğim link ile projemi herkesle paylaşma imkanı edindim.
VERİ ANALİZİ
Grafiği incelediğimizde, İzmirlilerin en çok kullandığı toplu taşıma hattının ESHOT olduğunu görüyoruz. ESHOT'u sırasıyla Metro ve ESHOT takip ediyor.
Ulaşım Kullanımının Yıllık Karşılaştırması
- 2021: 341.180.791 yolcu
- 2022: 908.783.788 yolcu
- 2023 (Ekim'e kadar): 1.036.819.106 yolcu
Veriler, 2021'den 2023 Ekim ayına kadar İzmirlilerin toplu taşıma araçlarını kullanımında önemli bir artış olduğunu gösteriyor. Bu artışta yeni hatların açılmasının ve toplu taşıma yatırımları gibi gelişmelerin rol oynadığını söyleyebiliriz.
En Çok Kullanılan Toplu Taşıma Aracı ESHOT
- Yıllar boyunca en çok kullanılan ulaşım hizmet sağlayıcısı, toplam 1 milyar 300 milyon 350 bin 366 yolcu ile ESHOT.
En Çok Kullanılan İzmirimKart Türü Tam Yolcu
- Veri seti boyunca en çok kullanılan kart türünün, toplam 1 milyar 344 milyon 230 bin 050 kullanım ile Tam Yolcu olduğu görülmektedir.
Toplam Kullanımına Göre Toplu Taşıma Hizmetleri Sıralaması
- ESHOT: 1.300.350.366 yolcu
- METRO: 441.657.570 yolcu
- İZBAN: 407.345.272 yolcu
- İZULAŞ: 309.472.182 yolcu
- Tramvay Konak: 111.765.156 yolcu
- İZDENİZ: 70.184.366 yolcu
- Tramvay Karşıyaka: 43.154.204 yolcu
- İZTAŞIT Menemen: 34.106.400 yolcu
- Seferihisar Mot. Taş. Kooperatifi: 19.624.816 yolcu
Toplam Kullanımına Göre Yolcu Türü Sıralamaları:
- Tam Yolcu (Tam Ücret): 1.344.230.050 yolcu
- Öğrenci: 852.718.406 yolcu
- Ücretsiz: 455.622.914 yolcu
- Personel: 76.321.960 yolcu
- Öğretmen: 19.409.020 yolcu
- Banka Kartı: 7.697.444 yolcu
İçgörüler:
- Veriler, ESHOT'un en çok tercih edilen hizmet sağlayıcı olarak ortaya çıktığı ve ESHOT'un hizmetlerine artan bir ilgiyi göstermektedir. Bu, ESHOT'un geniş ağı, güvenilirliği veya halka cazip gelen diğer faktörleri yansıtabilir.
- Kullanımda önde gelen Tam Yolcu kategorisi, nüfusun önemli bir bölümünün ulaşım ihtiyaçları için tam ücret ödediğini vurgulamaktadır. Bu da toplu taşımada yapılacak uygulamaların, kullanımın büyük bir bölümünü oluşturan tam ücret ödeyen yolcuları desteklemek için hedeflenmiş politikalar veya promosyonlar için potansiyel alanların önceliklendirilmesinin faydalı olabileceğini göstermektedir.
- Metro, Tramvay, İZDENİZ gibi araçlarda kullanılan Banka Kartı/Kredi Kartı ile ödeme imkânının İzmirliler tarafından ilgiyle karşılandığı söylenebilir.
SINIRLAMALAR / KISITLAR
15 bin satırı aşkın bir veriseti ile çalıştığım ve bu konuda çok deneyimimin olmamasından kaynaklı, analizlerde çok büyük olmamak kaydıyla rakamsal farklılıklar olabilir. Örneğin "yolcu" diye belirtilen sayıların içinde, toplam kullanımı ele alan verilerde Buz Pateni Pisti gibi ulaşım amaçlı kullanılmayan kullanımlar da yer almış olabilir. Fakat genel anlamda bakıldığında, bu gibi değişkenlerin vurgulanmak istenen mesajlara büyük tezat olacak bir farklılığa sahip olduğunu düşünmüyorum.
Bu çalışmada kullandığım verisetine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Anıl Karaca
anilkaraca.com
